Ανκιέτα, Ζοζέ ντε-

(Jose de Anchieta, Κανάριοι Νήσοι 1530 – Βραζιλία 1597). Πορτογάλος ιεραπόστολος, γνωστός και ως απόστολος της Βραζιλίας. Γιος Ισπανού ευγενή σπούδασε στο πανεπιστήμιο της Κοΐμπρα. Σε ηλικία 18 ετών έγινε μέλος της Εταιρείας των Ιησουιτών. Νέος ακόμα, στάλθηκε μαζί με άλλους ιησουίτες στη Βραζιλία. Άρχισε το ιεραποστολικό του έργο στην περιοχή του Σαν Βιντσέντσο με κηρύγματα και μικρά θεατρικά έργα που παίζονταν μπροστά στον λαό και είχαν σκοπό να μορφώσουν και να κατηχήσουν. Όταν οι Γάλλοι επιτέθηκαν στη Βραζιλία, ο A. οργάνωσε την αντίσταση των ιθαγενών που έμειναν πιστοί στην Πορτογαλία. Πολλές φορές μεσολάβησε με επιτυχία στις διαφορές των φυλών και κατόρθωσε να κερδίσει την εμπιστοσύνη της αγριότερης, των Ταμόιος. Διορίστηκε επικεφαλής της Εταιρείας των Ιησουιτών στη Βραζιλία (1578) και αφιερώθηκε με μεγαλύτερο ζήλο στο έργο της κατήχησης, εισδύοντας στο εσωτερικό της χώρας για να έρθει σε άμεση επαφή με πρωτόγονες φυλές. Οι Πορτογάλοι τον ονόμαζαν άγιο και οι ιθαγενείς μεσολαβητή. H δραστηριότητά του δεν περιορίστηκε στην κατήχηση. Ίδρυσε νοσοκομεία, πτωχοκομεία και γηροκομεία και έγραψε το χρονικό τηςΕταιρείας στη Βραζιλία καθώς και την πρώτη γραμματική της τοπικής διαλέκτου τουπί. Όταν παραιτήθηκε από τη θέση του στην Εταιρεία, εγκαταστάθηκε στο Ρίο ντε Tζανέιρο και μετά στο Εσπίριτου Σάντο. Ο Α. υπήρξε ιδρυτής της πόλης Σάο Πάολο και ποιητής. H ωδή Αγία Ινές θεωρείται το καλύτερο ποιητικό του έργο.